«Μεγαλειότατε, χορηγήστε μοτοσικλέτα στον ανάπηρο».

Αιτήματα για ρουσφέτια προς το παλάτι από τις δεκαετίες του ’40, ’50 και του ’60

Του Κωστα Oνισενκο

«Μεγαλιώτατε λαβένω το θάρως να σας γράψω...». Κάπως έτσι ξεκινούσαν εκατοντάδες γράμματα που έφταναν στο παλάτι και στο πρωθυπουργικό γραφείο από κάθε γωνιά της Ελλάδας από πολίτες που ζητούσαν «κάθε είδους» εξυπηρετήσεις και λύσεις σε προβλήματά τους. Αλλα ήταν γραμμένα σε δραματικό τόνο, άλλα αφοπλιστικά ειλικρινή, άλλα προκαλούσαν μόνον θυμηδία και σχεδόν όλα κατατάσσονται στην κατηγορία του... «ρουσφετιού». Μια σειρά από ανάλογες επιστολές, κυρίως από τις δεκαετίες του ’40, ’50 και του ’60 που εντάσσονται στον αρχειακό πλούτο της χώρας, αποτελούν μέρος του υλικού που θα παρουσιαστεί τον Μάρτιο στην έκθεση των Γενικών Αρχείων του Κράτους με θέμα τον Πολιτικό Πολιτισμό. Αιτήματα για δικαστικές χάρες, ρύθμιση αυθαιρέτων, μεταθέσεις είναι τα συνηθέστερα χωρίς να λείπουν οι προτάσεις γάμου προς μέλη της βασιλικής οικογένειας από... κοινούς θνητούς.«Μεγαλιώτατε δεν έχω στέγη και έχω οικογένεια πού να βάλω τη γυναίκα μου και τα παιδιά μου που σε ένα μήνα με διόχνουν από το σπίτι γιατί δεν έχω να πληρώσω το ενοίκειο», γράφει στις 6/2/1966 κάτοικος Αθηνών ζητώντας να του δοθεί άδεια να χτίσει ένα αυθαίρετο αφού, όπως λέει, το ίδιο έχουν κάνει και άλλες άπορες οικογένειες: «Είναι κάτι οικόπεδα πήσω από το νεκροταφείο της Καισαριανής και κάθωνται πολλές οικογένειες φτωχές και τα έχουν καταπατημένα. Μεγαλιώτατε θα ήθελα να μου δώσετε ένα χαρτάκι από το χέρι σας για να μου επητρέψουν να στήσω και εγώ μία παράγκα» αναφέρει ο βιοπαλαιστής υπενθυμίζοντας στον βασιλιά ότι αφού κι ο ίδιος έγινε πρόσφατα γονιός, συμμερίζεται την αγωνία του. Ενας ανάπηρος πολέμου από την Ανω Φτεριά Καστοριάς ζητάει συγκεκριμένη λύση στο πρόβλημα των μετακινήσεών του: «Οπως ευαρεστούμενοι επιληφθείτε και μου χορηγήσετε μονίμως μια μοτοσυκλέττα καθ’ όσον τυγχάνω ανάπηρος και ανίκανος (…) ανάπηρος πολέμου 1948 και κατοικώ εις παραμεθόριον και μη εξυπηρετούμενος από συγκοινωνίας χωρίου». Αιτήματα για μεταθέσεις στρατιωτών υπάρχουν στα αρχεία του Παλατιού: «Επί ύπερθεν α υμετέρας επιστολής προς την Α.Μ. ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ – ΜΗΤΕΡΑ, γνωρίζεται υμίν ότι δεν καθίσταται δυνατή η μετάθεσις του υιού σας στρατιώτου (…), λόγω υπηρεσιακών αναγκών» απαντά ένας ταξίαρχος στις 25 Απριλίου 1966 σε μητέρα που επιχειρεί να μεταθέσει τον γιο της βάζοντας «μέσον» τη Φρειδερίκη. Μια γυναίκα από τη Δουμπιά Χαλκιδικής ζητά «μία μικρή πρικοδώτιση» της τάξεως των 2.000 δραχμών για τη νεογέννητη κόρη της Δημητρούλα. Τα επίσημα κρατικά έγγραφα αναδεικνύουν και... παραδοσιακές πιέσεις από διάφορους επαγγελματικούς κλάδους. Για παράδειγμα, στο πρόγραμμα συναντήσεων στο γραφείο ακροάσεων του πρωθυπουργού μια ημέρα του 1925 περιλαμβάνονται οι «Πανελλήνιος Αστική Ενωσις Ιδιοκτησίας», «Υπάλληλοι Κρεοπωλείων», «Οικοδομικοί Συνεταιρισμοί Αθηνών», «Επιτροπή Προσφύγων Συνοικισμού Ν. Σφαγείων», «Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος», η «κυρία Φωτιάδου» κ.ά. Αραγε πόσοι από αυτούς ικανοποιήθηκαν; Πολλά είναι και τα αιτήματα για παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη. Γλαφυρή η περίπτωση μιας γυναίκας από χωριό της Λαμίας που ζητάει αναστολή προφυλάκισης για τον πατέρα της μέχρι τη δίκη υποδεικνύοντας ως μάρτυρες της αθωότητάς του τον παπά και τον χωροφύλακα. Η κατηγορία αφορά καλλιέργεια χασίς: «Μεγαλειοτάτη ήστερα από 21 χρόνια με το ντουφέκη στην πλάτη ο πατέρας μου αφοσιομένος πάντοτε στην Α.Μ. και στο κράτος. Τον εξαπάτησε ένας τηχοδιόκτης ονόματη Γεώργιος (…) από την Λαμία έσπηρε δε εις αγρόν μας ήτε στον κήπο μας Καναβούρη μην γνωρήζομε εμής οι χωριάτες τη είναι αυτό δεν μας εξίγησε ότι απαγορεύεται. Και στας 29-8-66 ήλθε η Αστινομία και κατέσχισε αυτό καθώς έκλισε και τον πατέρα μου στας φυλακάς Λαμίας. Δια την αθωότιτα του πατέρα μου ασφαλός θα τιν αποδίξομε όταν γίνη το δηκαστήριον. Αλλά Μεγαλειοτάτη επηδή είναι χειμώνας και έχουμε πρόβατα γύδια και άλογα και κηνδινέβουν να μας φάνε οι λύκοι εδώ» γράφει η γυναίκα διευκρινίζοντας πως «Μεγαλειοτάτη βοηθίστε μας σας παρακαλούμε όπως και ο πατέρας μου βοήθησε εσάς και το κράτος από τον Κομουνησμό 21 χρόνια τώρα με το ντουφέκη στην πλάτη». Η τύχη του αιτήματος αγνοείται... Ενας... θησαυρός στα Αρχεία του Κράτους Μελετώντας τα αρχεία της έκθεσης για τον Πολιτικό Πολιτισμό, όπως δηλώνει στην «Κ» ο πρόεδρος της Εφορείας των Γενικών Αρχείων του Κράτους, καθηγητής Μεσαιωνικής Ιστορίας Νίκος Καραπιδάκης, διαπιστώνεται ότι η εικόνα που έχει ο πολίτης για την πολιτική εξουσία είναι σχεδόν... μεταφυσική. «Βλέπουμε συμπεριφορές που ισοδυναμούν με ένα τάμα» σχολιάζει ο ίδιος αναφερόμενος στην ισχύ πολιτικών ταγών και παλατιού στα μάτια ενός φτωχού πολίτη, ενός φαντάρου, μιας μάνας κ.λπ. «Τα αιτήματα που δέχονται οι πολιτικοί περικλείουν μέσα τους σχεδόν τα πάντα, λες και οι πολιτικοί είναι πανάκεια» συμπληρώνει ο κ. Καραπιδάκης. Αναλυτικά τα εκθέματα θα παρουσιαστούν στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Δάφνης 61, Ψυχικό, τηλ. 210-67.82.200) τον Μάρτιο, ενώ 7 - 8 του ίδιου μήνα θα πραγματοποιηθεί επιστημονικό συνέδριο στο οποίο θα αναπτυχθούν θέματα σχετικά με τον Πολιτικό Πολιτισμό. «Θέλω να τονίσω ότι δεν πρόκειται για ελληνικό φαινόμενο, καθώς αν γινόταν ανάλογη έρευνα και σε άλλες χώρες τα πορίσματα μάλλον δεν θα διέφεραν και πολύ από τα δικά μας» εκτιμά. Το υλικό της έκθεσης αποτελεί μικρό τμήμα του πολύτιμου αρχειακού υλικού που έχουν συγκεντρώσει, ταξινομήσει και προσφέρουν στο κοινό τα Γενικά Αρχεία του Κράτους. Στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις στο Ψυχικό υπάρχει αναγνωστήριο για το κοινό, ενώ μεγάλο μέρος των αρχείων έχει ψηφιοποιηθεί και διατίθεται μέσω Διαδικτύου. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ